la
deun lo Dichonéo di patoué francoprovansal de la quemeun-a de Euntroù
pr pers
la III pers - f - seng - fourma conjeunta (atone) - objé diret
Teste
La biza é lo solèi
La biza é lo solèi tsacotoon, tsaqueun eun soutchagnèn d'ihé lo pi for. ...
Lli totLa man de fia
La viya pasô todzèn dedeun nouhe veladzo de montagne, ritméye di deur traille di-z-ommo, di moumàn de jouà é de douleur, é di si ...
Lli totLa planta di senteucco
Lo rite de planté de-z-abro l’è eun rite stra vioù, cougnù eun totta Oroppa é étò eun d’otre llouà di mondo. ...
Lli totLa hllotse d'Euntroù
Eun cou ll’î la couheumma de marqué desù le hllotse lo non d’eun sen protèiteur é le dzi, can prèdzoon de la hllotse, eumplèyoon lo non de hi ...
Lli totLa vatse a métchà
Eun cou ll’ion dou frée: Pèro é Mourise, que reustòon dedeun lo mimo veladzo, dedeun dóo mèizòn eunna protso de l’otra. ...
Lli totLa querta di melè
Ll’î eun cou an fameuille que viquichè dedeun an pitchouda mèizòn i caro di veladzo. ...
Lli totLa tsalî
Lo mariadzo d’eun vèvo u d’an vèva l’î vécù di dzoun-io comme an baga contréa a l’équilibro naturel dedeun lo veladzo. ...
Lli totL’oilla é lo poudzè
Heutta l’è la conta d’an drola de gadjuye, euntrì l’oilla é lo poudzè: «Vèyèn-nò qui l’è bon de volapé pi ô, su pe lo siel?» – tappe lé lo ...
Lli totRomenda-mè la pi (la conta di ra)
Li yî eun cou eun ra que l’è pasó dézò la hllenda é l’a rachà la pi. ...
Lli totChouì personadzo a la retsertse d’an paolla
... (…) L’Entrolèn : Comèn na ! Vo-ze la diyo mè ! La paolla l’è … (…) L’Entrolèn : Vouè, mi teteun ! No sen-nò eun tren de prèdjé lo patouè ou l’italièn ? E ...
Lli totPèquè le pèi vignon blan ?
Comme tcheu soon (é coutcheun redoute), le pèi grise (la « canilite » comme diyon le spésialiste), avouì le premî plè de la pi, son eunna di marque de la vièillesse. ...
Lli totLe ra de Superlé
A la grandze de Superlé, i mentèn di pro, djeusto a coutì de Djoun-î é d’eun pitchoù bouque de tsahagnia, i fon d’eun ni bièn a ch ...
Lli totLo fouèidé de magàn
Dz’i la fèi que le dzoun-io di dzor de vouì sachon pomì fran bièn diquè l’è eun fouèidé… Vo-ze anchouignedde-vò di fouèidé de Gra ...
Lli totLe fouà de sen Djouàn ou de sen Pierre
Arté de fouà rituel pe le veladzo, su de tsantì u su la poueunte di becque l’è an prateucca cougnuya eun totta la Valoda é tchica pertò eungn Oroppa. ...
Lli totLe cattro sèizòn : Lo fouryì
Lo vèa fouryì l’aruye, tott’a la viya, Pe baillé i pouo fossouì de traille; I galoppe, va réché la campagne eundrumuya, È l’épatte pertò le fleur ...
Lli totMagàn
L'è-tì ho que t'anchouigno Magàn ? L'è la paille é lo fen euntrì me pèi de mèinoù ? Le tseun que djappon é le vatse saréye i boi ? L'è-tì ho que ...
Lli totGrat de Ronc, « Un photographe à révéler ».
Lo mèi d’ou prochèn sarè iverta eungn Euntroù, dedeun la sola di conféranse de Mèizòn de Breuille, l’espozichòn « Un photographe à révéler » dédiéye a Grat Eloi Ronc, cougnù de tcheu ...
Lli totL'oradzo
Can, de tsotèn, halle grouse gnoule nèe, tchardjéye, s’aprotson… Eun silanse irréel t’eunvertoille : te lo sen, l’è pertò… t’aétse su, é lo lloueudzo te surprèn, é anonche lo toun-o, que manque po d’ ...
Lli totLo sezeleun créó
Ll'î eun cou an fenna que viquichè dedeun an pitchouda mèizòn, llouèn di veladzo. ...
Lli totL'eunfàn prodeuggo
L’an 1841 lo dialètologue italièn Bernardino Biondelli l’a requeillà chouì verchòn de la Parabolla de l’eunfàn prodeuggo (Parabole de l'enfant prodigue), dedeun chouì patouè valdotèn diféèn (Veulla, Ayas, Bar/Donas ...
Lli totLe tri tsahagne
Eun cou eungn Euntroù ll’ion tri pitchoude tsahagne, totte tri catchéye dedeun lo mimo irì, su la brantse pi ota d’eun vioù tsahagnîa. ...
Lli totLo patouè é le nouile jénérachòn
Euncó i dzor de vouì ll’a de mèinoù que a l’éyadzo de tri-z-àn, i moumàn de leur entroda a l’ecoula maternella, prèdzon renque patouè, belle se - a couza de la télévijòn é d’an sosiétó todzor pi italofonna - son dza a mimo d ...
Lli totLo tsa galeuppe
Li yî eun cou eungn ommo que vardô bièn de vatse a l’eunverna ; tcheu le dzor le pourtô piqué l’erba fritse pe aì bièn de lahì. ...
Lli totL’ourse é lo pitchoù berdjé
... Vardoon de fèye, nèn n’ayè de halle blantse é de halle nèe. ...
Lli totL'ono é lo loi
... « Oh, mon cher loi, se te sauche… dze si eun tren de crapé de mou, dz’i eungn’épin-a plantéye dézò la cocca ! ». ...
Lli totL’aragne de Pellisson
... Eun dzor Pellisson di i gardjèn de la prèizòn : « Dze si po solè deun ma tsambra… no sent a dou ! ». ...
Lli totLo porseleun d’Eunde é lo ra
... A noun-a é a l’oira de hin-a vignô todzor dézò la tobla ramasé le vouî. ...
Lli totLo pou é lo motsè
... Eun dzor lo motsè, vèyèn lo pou eun trèn de dzaraté pe lo mouì de la dreudze a la tsahe di vése, se di: -«Mon cher poulicco, to dzèn gayoló, dz’ayò la fèi que t’î pi feun que hèn. ...
Lli tot